AFRIKA-DOCU: DWARS DOOR TANZANIA IN ‘TANZANIA TRANSIT’

Wat gebeurt er als je stilletjes, gewapend met een camera, meereist met een trein die dwárs door Tanzania rijdt? Dat testte de Nederlandse documentairemaker Jeroen van Velzen, die 26 jaar in Kenia woonde en werkte. In zijn documentaire Tanzania Transit leer je drie reizigers kennen: Peter, Isaya en Rukia – dominee, Maasai en Keniaanse.

Isaya en William

De docu (en treinreis) gaat van start met Isaya, een oude Maasai die zijn kleinzoon en muzikant William (tevens Van Velzen’s fixer) heeft opgezocht in de grote stad. Ze reizen terug naar Isaya’s Maasai-gebied – de oude man kan er niet over uit hoe anders en druk het leven van zijn kleinzoon is. Tijdens de film wordt tevens pijnlijk duidelijk hoe bevooroordeeld sommige andere passagiers zijn ten opzichte van Maasai. Sommige passagiers zeggen zelfs letterlijk dat Maasai apen zijn, die in de jungle thuishoren.

Rukia

Eén van de andere personages is Rukia, een onafhankelijke vrouw die wel van een potje pils lust. De Keniaanse legt uit wat voor zwaar leven ze in Kenia heeft achtergelaten: ze werkte daar in haar eigen bar, middenin de mannenwereld, de woestijn en de mijnen. Ze is optimistisch, geen tijd om bij de pakken neer te gaan zitten. Hoe uitzichtloos haar situatie er ook uit mocht zien, ze moet door. Ze is vastberaden en weet: in Tanzania gaat ze een nieuwe leven beginnen.

Peter

Tanzania Transit’s derde personage, Peter, reist als enige van de drie gevolgde karakters eerste klas. Ooit was ‘ie een fikse boef: hij leidde een ruig bestaan als de leider van een grote misdaadbende, tot hij het licht zag en zijn leven wilde beteren. Inmiddels is hij een zelfbenoemd maar groot dominee, die zijn boeken verkoopt terwijl hij zich al prekend door de coupé’s begeeft. Zijn diensten zijn nogal dubieus en schurken tegen het criminele aan: voor een financiële donatie kan hij iedere hulpbehoevende treinreiziger helpen middels een gebed.

Magazine-cultuur-Schermafbeelding-2018-08-22-800x500

Fly on the wall

Je merkt dat het warm is in de trein. Hakuna airco, hier en daar zoemen wat oude ventilatoren. Iedereen weet: ik moet het hier drie dagen volhouden. Opvallend is hoe je Van Velzen nooit hoort praten. Hij is een opvallend stabiele fly on the wall, die ondanks de hobbelende en hotsende trein zijn karakters altijd scherp blijft volgen. De 75 minuten glijden voorbij, en hoewel het aanvankelijk lijkt alsof je niets nieuws hebt geleerd, weet je uiteindelijk dat het tegenovergestelde waar is: juist door mee te reizen en conversaties aan te horen, heb je door Tanzania Transit een klein stukje van Tanzania leren kennen.

In this feature length documentary we follow Rukia, Peter and Isaya while embarking on a journey for three days and nights on a train crossing Tanzania. On the way they tell their life stories, which show their strength to survive. Rukia is an independent woman, who runs her own bar near the mines in the dessert, a brutal world dominated by men. The goal of her trip is to find a place where she can begin a new life. Isaya, an old Masai, sits in the poorest part of the train with his grandson William on his way back to his family in the “bush”. In the train they are confronted with prejudice their fellow passengers have towards Masai. Peter travels first class. Once he was a leader of a large gang, but now he is a powerful preacher who makes money by letting his (poor) followers pay for his dubious services. These three characters have one thing in common: how desperate their lives have sometimes been, they all found a way to go on.