BERGGORILLA’S IN RWANDA
Bijna iedereen kent wel een beroemde gorilla, zoals Bokito die in 2007 ontsnapte uit zijn verblijf in Diergaarde Blijdorp. Of de albino-gorilla Sneeuwvlokje uit de dierentuin van Barcelona. En Shabani dan, die in de Higashiyama Zoo de Japanse vrouwen helemaal gek maakt. Deze laatste is zelfs uitgeroepen tot meest sexy gorilla ter wereld!
Ja, gorilla’s zijn bijzondere dieren, mannelijk, stoer en majestueus. Vooral de berggorilla, de meest bekende van de vier soorten gorilla’s, is erg bijzonder. De vrouwtjes worden zo’n 130-150 centimeter groot, maar mannetjes kunnen wel 185 cm worden! Een groot aantal van deze gorilla’s kun je vinden in Rwanda. In het Volcanoes National Park, op de grens met Congo-Kinshasa en Oeganda vind je de meeste.
Dit is ook waar Dian Fossey haar onderzoek deed om haar gorilla’s tegen iedereen te beschermen. Tip: kijk de film Gorillas in the Mist met Sigourney Weaver als Dian Fossey. Fantastische film over hoe zij haar leven riskeerde om deze bedreigde diersoort te redden en hoe anderen haar voor gek verklaarden.
HET LEVEN VAN EEN GORILLA
Gorilla’s hebben een redelijk standaard dagritme, waarin het zoeken naar eten centraal staat. Ze zoeken zo’n 4 tot 5 uur per dag naar eten en de rest van de tijd zijn ze bezig met dutten, zonnebaden, ravotten en het bouwen van een slaapplaats voor de nacht. Ze verzamelen bladeren en takken waar ze een nest mee bouwen. Een nest wordt maar een keer gebruikt, de volgende dag vertrekken ze weer naar het volgende plek in hun territorium. Daarom is het spotten van gorilla’s niet makkelijk. Ze verplaatsen dagelijks naar een nieuwe plek in het woud, waar hun dag weer van vooraf aan begint met het zoeken van voedsel, chillen, nest bouwen… je snapt ‘m.
AANTAL GORILLA’S
Helaas zijn de berggorilla’s met uitsterven bedreigd. Vorig jaar is het goede nieuws gekomen dat ze niet langer ‘highly endangered’ zijn en dat hun populatie omhoog is gegaan naar net iets boven de 1000. Maarja, dat is nog steeds super weinig! En de gorillas hebben nog elke dag te maken met bedreigingen van buitenaf, zoals het verkleinen van hun habitat, ziekten en jagers.
Daarom is het doen van een gorilla trek super bijzonder! Tijdens deze trek door het groene woud ga je op zoek naar deze fantastische dieren. Hoe lang de trek duurt, ligt aan waar de gorilla’s zich bevinden. Het kan een kwartiertje lopen zijn, maar ook 4 uur. Maar als je ze dan gevonden hebt, mag je deze knapperds wel een uur lang blijven bestuderen. Een super vette activiteit!
CHIMPANSEES
In vergelijking met berggorilla’s zijn chimpansees vaak een stuk actiever. Ze slingeren van boom naar boom in Nyungwe Forest, het oudste bergbos van Afrika!
PRAKTISCH MENSEN, 95% VAN HET DNA IS GELIJK
Het zijn praktisch mensen, zo verwant zijn ze aan ons! Hun DNA is bijna voor 95% gelijk aan dat van ons en dat is goed te zien wanneer je ze in het wild kan bestuderen. Ze zijn superhandig met voorwerpen en gereedschappen, zoals takjes en stenen om hun eten, bijvoorbeeld mieren, te kunnen vinden en verzamelen. Ook hebben ze net als mensen een bijzonder inlevingsvermogen en voelen ze ook een verdriet bij het verliezen van een dierbare.
Super menselijk dus! Omdat ze zo op mensen lijken, zijn ze vaak gebruikt voor onderzoeken, vooral medische- en gedragsproeven werden vaak op deze dieren uitgevoerd. Zo zijn onderzoekers erachter gekomen dat chimpansees gebarentaal kunnen leren en kunnen toepassen en ook kunnen leren aan soortgenoten. Dat wist Jane Goodall, een van de meest bekende onderzoekers van deze dieren, ook. Jane Goodall heeft jarenlang met chimpansees samengewoond om ze te onderzoeken in hun natuurlijke habitat, op de grens van Rwanda en Tanzania.
MET UITSTERVEN BEDREIGD
Voorheen was de totale populatie van de chimpansees erg groot, maar tegenwoordig worden ze jammer genoeg met uitsterven bedreigd. Ontbossing en verkleining van het woongebied van de chimpansees is een van de grootste bedreigingen, maar ook de handel om hun vlees of juist als huisdier is ook een grote bedreiging. Veel stropers zijn helaas nog steeds in de weer om met chimpansees hun geld te verdienen.
Gelukkig zijn er veel plekken waar chimpansees beschermd worden en op veel van deze plekken kun je deze leukerds met eigen ogen bekijken. Zo zie je zelf dat ze heel erg op jou en je familie lijken. Misschien wel het meest op je kleine broertje? 😉
In het Nyungwe Forest in het zuiden van Rwanda kun je chimpanseefamilies bezoeken. Het is een toffe wandeling door de woeste wildernis, waar je de kans krijgt om deze mensapen een uur te bestuderen. Een echte once in a lifetime experience die je niet mag missen!
VIRUNGA GEBERGTE EN HAAR SCHOONHEID
Het Virunga gebergte is een ontzettend mooi gebied, uitgespreid over 3 landen: Congo-Kinshasa, Oeganda en Rwanda. Hier vind je wel acht vulkanen, waarvan er twee nog actief zijn. Ga lekker hiken naar de kraterrand van deze giganten en geniet eenmaal boven van het prachtige uitzicht dat reikt tot de verschillende kratermeren in de omgeving.
Het regenwoud in dit gebied herbergt enorm veel diersoorten, van wel 22 soorten primaten tot olifanten en van honderden verschillende soorten vogels tot de meest prachtige vlinders. Maar het meest bekend staat dit gebied wel om de berggorilla’s die hier te vinden zijn. Er zijn nog maar weinig gorilla’s in het wild te vinden, doordat ze door de jaren heen jammergenoeg veel gestroopt werden. Maar gelukkig waren er ook mensen die de gorilla’s beschermden en nog steeds hun leven geven om deze dieren te redden van uitsterving. Een van de hit-documentaires op Netflix was zelfs gewijd aan dit onderwerp. Dit is ook de reden dat dit park nu zo ontzettend populair is! Een goeie hike door dit prachtige oerwoud is een must, een Indiana Jones ervaring ten top.
DIAN FOSSEY
Maar dit oerwoud met zijn enorme diversiteit is niet alleen het toneel voor de eerder genoemde Netflix-documentaire, ken je de met Golden Globes bekroonde film Gorillas in the Mist nog? Wel, Dian Fossey, de bekende primatoloog waar deze film over ging, heeft hier in het Vulcanoes National Park haar onderzoeken gedaan en gevochten om haar geliefde gorilla’s te beschermen tegen stropers.
Hiermee maakte zij weinig vrienden en helaas is zij hierdoor ook op een brute manier om het leven gekomen. En de daders van deze verschrikkelijke actie? Wie dat zijn is nog steeds een raadsel… is het de overheid of waren het toch stropers? Hoe dan ook, Dian is hier begraven en je kunt een mooie hike maken naar haar graf en dat van haar favoriete gorilla’s. Een toffe wandeling in dit fantastisch mooie regenwoud! En misschien loop je dan ook nog wel een stoere gorilla tegen het lijf, want die kun je hier ook vinden.
NETFLIX-TIP: AFRICA-DOCU VIRUNGA!
De afgelopen twintig jaar zijn er nogal wat docu’s verschenen die qua opbouw, shots en verhaal niet onderdoen voor supermooie, cinematografische Hollywood-films. Netflix-film Virunga is er zo’n één. Hoewel je deze documentaire over het Congolese park zeker moet checken, mist er wel het één en ander.
HET VERHAAL
Virunga gaat over de struggle om het gelijknamige National Park in Congo te behouden. De zeldzame flora en fauna van het park hebben nogal te lijden onder de meer dan tien rebellengroepen, corrupte politici, oliemagnaten en opportunistische poachers die het park allemaal op hun eigen nasty manier teisteren. De filmmakers volgen een kleine groep idealistische conservationisten en rangers die het ‘hart en ziel van Oost-Congo’ proberen te beschermen. Klinkt heldhaftig, right?
LEONARDO DICAPRIO
Olie en allerhande grondstoffen liggen verscholen onder het park. Geen wonder dus dat oppositie, rebellen en politici allemaal zeer gebrand zijn de macht in dit gebied naar zich toe te trekken. Ze vechten hard en gorilla’s worden voor veel geld verkocht op zowel de boven- als de ondergrondse markt. Het is gewoon één f*ckin’ selfish egowar, met dieren en natuur als grootste verliezers. De film zit vol fantastische one-in-a-million shots en dikke veren in de billen van producent Leonardo DiCaprio himself, maar – je voelt hem al- er is ook het één ander mee mis – of beter gezegd: er mist het één en ander.
ARTIKEL DE CORRESPONDENT
De Correspondent schreef een aardig stuk over de docu, waarin de film zowel wordt geroemd, maar ook nogal zwartwit wordt genoemd. De good guys zijn de apen en de mensen die voor de conservancy werken, de slechteriken zo’n beetje alle anderen die in de film worden opgevoerd. De film, zo stelt ‘De Corrie’, is nogal aangezet en gedramatiseerd. Ook noemt Maite Vermeulen van De Correspondent het problematisch hoe de bevolking rondom het park wordt neergezet: “Je kunt je niet aan de indruk onttrekken dat de wereld nooit zo zwart-wit is als Virunga schetst,” schrijft ze. “De Congolese journalist Eric Mwamba schreef bijvoorbeeld een kritisch artikel, in een poging het vertelde verhaal te nuanceren. Als de lokale bevolking al generaties leeft van het schieten van wild, zijn zij dan stropers en dus ‘slechteriken’? vraagt Mwamba zich af.”
MO.BE
Ook het Belgische MO.be schreef een kritisch stuk over de film. Zij halen het stuk van Mwamba ook aan, maar voegen hier nog een nieuwe kritische noot aan toe: de docu is volgens hen een goed voorbeeld van ‘white saviorism’: witte mensen zijn de helden en komende de arme Afrikanen helpen. Zij stellen dat de film de bijna 4 miljoen Congolezen die rondom het park wonen volledig marginaliseert, “terwijl de paar Congolezen die in beeld gebracht worden, zich vooral met het welzijn van de gorilla’s bezig houden. Gorilla’s knuffelen mag, een mening uiten niet. Die rol is weggelegd voor de blanke hoofdrolspelers, die als echte redders van het park worden voorgesteld. Een meer stereotype en koloniaal beeld van ‘de Afrikaan’ kan je je met deze film helaas nauwelijks indenken. De echte helden van Congo zijn volledig onzichtbaar in de film. Zij moeten plaats ruimen voor de heldhaftige blanken die de arme Afrikanen komen redden. Een Hollywood-cliché dat in wezen zegt dat de Congolezen zichzelf niet kunnen redden zonder de hulp van ‘het Westen’.”
VIRUNGA
Bottom line: de film is een must-see, die je meer vertelt over het prachtige Virunga-gebied. De spanningsboog zit superstrak in elkaar en de beelden fenomenaal. Het is vaak lastig om meerdere verhalen in één docu te proppen, maar in dit geval zorgt het ontbreken van veel belangrijke informatie ervoor dat je toch geen volledig beeld van een extreem ingewikkelde situatie te zien krijgt. Kortom: zeker kijken, maar lees nog effe wat meer over hoe de héle situatie precies in elkaar zit! Wil je kijken wat jij kunt doen om zowel het park als de bevolking rondom het park te helpen? Check dan deze link.
