In de superdichte bossen op de grens van Rwanda, Congo en Oeganda leeft een beest dat je nergens anders ter wereld tegen kunt komen – zelfs niet in dierentuinen. In deze wouden is de berggorilla de baas, en de mens te gast. En dat is maar goed ook: de berggorilla is namelijk al langer met uitsterven bedreigt.
In een klein bergdorpje in Bwindi, Oeganda woont de Zwitserse ecoloog Roman, die elke dag onderzoek doet naar de berggorilla’s. Het is zijn baan om verschillende groepen gorilla’s nauwgezet in de gaten te houden. “We kijken goed naar wat de gorilla’s eten, maar ook wat ze uitpoepen,” zegt hij terwijl hij een slok neemt van zijn lauwe biertje (het bier van Bwindi is alleen koud als de bossen dat ook zijn – een ijskast is er niet).
Maar de baan van Roman gaat niet alleen over het bijhouden van eten en ontlasting. Hoe meer hij vertelt, hoe interessanter zijn beroep en onderzoek ons lijkt. Zo legt hij uit dat hij een band opbouwt als hij vanaf een afstandje naar de dieren kijkt. “De berggorilla’s zijn wild, maar ontzettend zachtaardig. Bavianen zijn bijvoorbeeld veel agressiever.” Hij zegt dat hij als onderzoeker zoveel mogelijk afstand van de dieren probeert te houden, “maar het komt regelmatig voor dat met name de jongere berggorilla’s tussen onze benen in met elkaar aan het spelen zijn.”
Benieuwd naar Oeganda?
Roman houdt ook goed in de gaten welke vrouwtjes met welke mannetjes paren, en welke kinder-gorilla’s daaruit geboren worden. Over het algemeen is er één silverback, die de baas van de groep is. Maar, legt de Zwitser uit, het komt ook regelmatig voor dat vrouwtjes de groep verlaten. “Zo eens in de twee maanden komt het voor dat twee groepen berggorilla’s elkaar treffen. Dat is onwijs interessant en spannend om mee te mogen maken: de Silverbacks zijn met elkaar aan het knokken, terwijl ze tegelijkertijd krampachtig proberen de vrouwen uit hun groep bij elkaar te houden. Dat lukt lang niet altijd: als een vrouwtje de concurrerende Silverback interessanter vindt, loopt ze gemakkelijk over naar de andere kant. Voor ons is dat interessant om bij te houden: zo kunnen we een soort gorilla-stamboom opbouwen.”
Roman houdt ook goed in de gaten welke vrouwtjes met welke mannetjes paren, en welke kinder-gorilla’s daaruit geboren worden. Over het algemeen is er één silverback, die de baas van de groep is. Maar, legt de Zwitser uit, het komt ook regelmatig voor dat vrouwtjes de groep verlaten. “Zo eens in de twee maanden komt het voor dat twee groepen berggorilla’s elkaar treffen. Dat is onwijs interessant en spannend om mee te mogen maken: de Silverbacks zijn met elkaar aan het knokken, terwijl ze tegelijkertijd krampachtig proberen de vrouwen uit hun groep bij elkaar te houden. Dat lukt lang niet altijd: als een vrouwtje de concurrerende Silverback interessanter vindt, loopt ze gemakkelijk over naar de andere kant. Voor ons is dat interessant om bij te houden: zo kunnen we een soort gorilla-stamboom opbouwen.”
Wanneer wij de volgende dag op pad gaan naar de ‘Bitikura’-groep, hebben we helaas niet het geluk dat we de groep aantreffen in conflict met een andere groep. Sterker nog: de Silverback van de groep die wij bezoeken, doet niet al teveel. Terwijl de baby-gorilla’s op een paar meter afstand wild met elkaar aan het spelen zijn, ligt de immense gorilla met zijn zilveren rug op de grond te slapen. Het feit dat er een hele groep bezoekers foto’s van hem aan het maken zijn, lijkt hem niets uit te maken. Af en toe hebben we echter wel even oogcontact: een ervaring die je niet snel vergeet.
De reden dat de berggorila’s in dit gebied zo gewend zijn aan bezoekers, komt volgens Roman door de vele bezoekers die de afgelopen vijftien jaar naar het park zijn gekomen. Elke dag gaan er groepen toeristen de bossen in om de berggorilla’s met eigen ogen te zien, waardoor veel van de dieren niet beter weten dat deze bezoekjes bij hun leven horen.
Toch moet je als berggorilla-liefhebber diep in de buidel tasten om deze bijzondere beesten in hun natuurlijke habitat te bekijken. In het ‘Volcanoes’-park in Rwanda betaal je voor een tocht van één uur bijvoorbeeld al snel 1500 dollar. In de ‘Impenetrable’ bossen aan de Oegandese kant van de grens betaal je vijfhonderd dollar voor een bezoekje, in het Virunga-park in Congo DRC kost een gorilla-trek 400 dollar.
Dat geld gaat naar overheden, maar ook naar rangers en de dorpen die in en bij de parken liggen. Dat is erg belangrijk: waar de gorilla’s vroeger nog werden gedood door poachers (men was zelfs bang dat de dieren rond 2000 uitgestorven zouden zijn), gaat het nu steeds beter met de berggorilla – er komen er zelfs steeds meer bij! Waar er eerder nog maar 240 gorilla’s over waren, leven er nu zo’n 1000 in het wild.
Toch zijn er nog altijd gevaren voor de berggorilla’s. Zo is het leefgebied van de dieren niet bijster groot, en kunnen ze alleen overleven als er continu mensen met ‘wildlife conservation’ bezig zijn. Het is, kortom, dus best een goed idee om een gorilla trek in je reisplan te stoppen – zo zorg je ervoor dat ook je kinderen nog kunnen genieten van een bezoek aan deze majestueuze beesten.
